Gisterenavond de uitzending gezien van Zembla, de onderzoeksjournalistiekrubriek van de V.A.R.A. en de V.P.R.O., waarin middels een U.S.B.-stick van een klokkenluider bewezen onoirbare practijken van het Nederlandse automatiseringsbedrijf Ordina aan de kaak werden gesteld.

Laat ik voorop stellen zulke practijken sterk af te keuren. Daarover geen misverstand. Maar er past wel een forse kanttekening bij.

Dankzij het ellendige, neoliberale ‘Brussel’, de E.U., moeten er tegenwoordig Europese aanbestedingsprocedures gevolgd worden, wil bv. de Nederlandse overheid iets laten automatiseren. De daardoor gegenereerde, vanwege de miljoenenbedragen keiharde biedingenstrijd zou dan voordelig moeten uitpakken voor de opdrachtgever, wat i.g.v. de overheid uiteindelijk de belastingbetalende burger zou moeten zijn. Ordina nu acht het kennelijk noodzakelijk, teneinde te winnen, om beslissingsbevoegde ambtenaren te  ‘smeren en fêteren’. Niet door hen om te kopen, maar wel door hen in de watten te leggen. Bv. door golfpartijtjes met aansluitend een goed diner met en voor hen te organiseren op kosten van het bedrijf. Of door met hen als V.I.P.’s naar het Ordina tennistoernooi in Rosmalen te gaan. Om zo een opdracht gegund te krijgen.
Het is uiteraard uit den boze dat ambtenaren zich zo laten inpakken, corrumpeerbaar en daardoor kwetsbaar, in stede van onkreukbaar en onberispelijk zijn. Maar ja, wat verwacht je anders, in een land dat al, v.w.b. de brede lagen der bevolking, veertig, vijftig jaar lang sterk aan het ontkerstenen is (daarvoor al sinds de Franse Revolutie v.w.b. de 'bovenlaag')? Als God niet bestaat – en dat menen velen tegenwoordig, in navolging van lui als de ketter en wolf in schaapskleren Kuitert – dan is alles geoorloofd, niet waar? Je moet er alleen voor zorgen niet betrapt te worden. Corruptie, smeergeld, dat soort zaken, zouden in Nederland amper voorkomen? Zoiets zou alleen maar in de knoflookstaten en de Derde Wereld voorkomen? Hoe zou deze opvatting ontstaan zijn? Gewoon, in een tijd waarin de volksaard nog overwegend calvinistisch was. Waarvoor je overigens geen calvinist behoeft te zijn, niet-calvinisten hebben er de heilzame gevolgen ook van ondergaan. Het is te verwachten dat, wanneer deze heilzame invloed sterk taant, zoals inmiddels gebeurd is, het soort practijken zoals Zembla die blootgelegd heeft en die we oudtijds vooral buiten het protestantse deel van de wereld tegenkwamen, ook in deze contreien de kop opsteekt. Want het zit niet in de Germaanse genen of zo. Het zit ook niet in de cultuur: Germaans versus Romaans, Slavisch, Mohammedaans, of negroïde. Want het komt nu ook in de Germaanse Nederlandse cultuur voor. En zulks niet bij niet-Germaanse allochtonen, want die krijgen zulke mooie baantjes waarin ze met zulke beslissingsbevoegdheden toegerust worden bijna nooit, maar bij ‘ons soort mensen’, het slag dat je op reclames van bv. banken ziet. Het heeft te maken met de in een cultuur heersende religieuze grondmotivatie. En die is nu eenmaal sterk overwegend humanistisch geworden.
De humanisten leven maar één keer, met hun aardse dood is alles over. Dat beseffen ze terecht maar al te goed ook zelve. Hoewel ze het zelf niet willen geloven, maar na hun aardse dood is het nog één keer door Christus opgewekt worden op de Dag des Oordeels, om daarna voor eeuwig verloren te gaan (tenzij ze zich in dit aardse leven mochten bekeren, uiteraard). Maar vanuit hun religie is het ‘alles uit het leven halen wat erin zit, pakken wat je pakken kunt, alleen niet gepakt worden’. Heel triest. Maar zulke ambtenaren laten zich graag smeren en fêteren. En Ordina weet dit. En smeert en fêteert. Om maar opdrachten binnen te halen. Kan dit niet d.m.v. prijsconcurrentie? Ik denk het van niet. Want dan verlies je het als Nederlands bedrijf van de Fransen, die het offreren, het bieden, anders dan Nederlandse bedrijven, met staatssteun kunnen doen, wat steevast leidt tot de ‘offers you can’t refuse’, tot 'knock-out biedingen'. Zo is bv. een bedrijf als de streekvervoerder Connexxion in Franse handen gevallen. Het is nu het gemeentebestuur van Parijs dat uiteindelijk beslist of de buslijn Ruurlo-Borculo blijft bestaan, om maar een van de absurde wantoestanden die het gevolg zijn van de 'zegening' voor ons land van het neoliberale project der E.U. te noemen. Mede door dat soort van smerige staatssteunpractijken hebben de Franse smeerlappen al decennia lang valselijk ‘geconcurreerd’, wat al tal van malen keurige Nederlandse bedrijven het nakijken heeft gegeven bij orders van opdrachtgevers. O.a. hierdoor zijn prachtbedrijven zoals Werkspoor, Fokker en scheepsbouwbedrijven te gronde gegaan. Niet op kwaliteit! O nee, Hollanders maken de beste producten ter wereld. Locomotieven van Werksppor rijden nu nog rond, met een paar miljoen kilometer op de teller (!). De Fransen weten dat, ze weten maar al te goed dat ze het op die basis, met hun door hun werken met de Franse slag geproduceerde rotzooi, altijd zullen verliezen. Nee, ze moeten het anders aanpakken. Bv. door illegale staatssteun aan hun bedrijven, zodat die de goedkoopste offertes bij bv. de Nederlandse overheid neer kunnen leggen. Zo gaan de te verdienen miljoenen tenminste naar Parijs toe! Ordina zal natuurlijk nooit staatssteun kunnen krijgen, want, hoewel de Franse concurrenten die wel krijgen, moeten we in Nederland wel roomser dan de paus blijven doen, hoor! Anders wordt ‘Brussel’ boos.
Hoe pakt Ordina het dan wel aan, om kostbare werkgelegenheid veilig te stellen, om de eigen mensen aan het werk te houden, i.p.v. op den duur failliet te gaan als Nederlands I.C.T.-bedrijf? Met alle stijgende werkeloosheidscijfers van dien? Als het niet kan via de laagst geprijsde offertes, dan maar op de boven genoemde manier van het smeren en fêteren. Want ik heb in die uitzending niet gehoord, dat Ordina verkozen werd o.b.v. de goedkoopste offertes. Het bedrijf werden opdrachten gegund dankzij het in de watten gelegd zijn van beslissers. Puur op eigen kracht van Ordina dus, zonder staatssteun. Terecht laakt Zembla dit. Maar het is me wel opgevallen, dat hier alweer een eigen Nederlands bedrijf op de korrel werd genomen. De rooien weten ook altijd het Nederlands-Britse Shell te vinden om zwart te maken, nooit eens die andere petrochemische bedrijven. Die zijn zeker heilig? Als het maar tegen Nederland is. Daar gaat het die socialisten om. Zo heilig zijn ze echt niet. Integendeel. Maar inderdaad: Ordina hoort zoiets niet te doen. Maar zo lang de Nederlandse overheid verplicht is om Europees aan te besteden en je daardoor met die eeuwige, oneerlijk spelende Fransozen te maken krijgt, zoals met horzels in de zomer op een boerderij, moet je haast wel zoiets doen in een land als Nederland, wil je er niet op termijn aan onderdoor gaan, zoals in het verleden een bedrijf als Werkspoor, zoals gezegd, overkomen is. Als er puur binnen Nederland aanbesteed zou worden, dan weet je practisch zeker dat ook je concurrent-bieders het zonder verborgen staatssteun moeten doen. Dan zal het er eerlijk aan toe gaan. Maar nu? Nu niet.
De pest aan Nederlanders is, dat ze zo weinig nationaal gevoel hebben in dit soort zaken. Natuurlijk, als Ordina ervan uit zou mogen gaan, dat de doorsnee Nederlandse ambtenaar zijn werk doet met een Oranje hart, dan hoeft Ordina hem niet te smeren en fêteren om die opdracht gegund te krijgen. Dan vindt gunning namelijk al plaats op grond van Ordina’s Nederlandse karakter. Net zoals dat in Frankrijk gaat. Daar nemen buitenlandse bedrijven al niet eens de moeite om mee te bieden, wetende dat ze bij bv. de Franse overheid als opdrachtgever toch geen schijn van kans maken. Ooit Airfrance in een Boeing zien vliegen? Ooit het Franse leger in niet-Franse jachtvliegtuigen? Ook al zou de Franse vliegtuigindustrie een dubbeldekker aanbieden, en de V.S. de J.S.F., dan nog zou het Franse leger de dubbeldekker verkiezen.

Als ik Nederlands ambtenaar met beslissingsbevoegdheid over zo’n I.C.T.-project zou zijn, dan zou een offerte van Ordina wel heel erg ongunstig moeten uitvallen wil ik die niet selecteren ten koste van die van enige buitenlandse concurrent. Want ik weet gewoonweg, dat Nederlanders, zoals gezegd, goed werk afleveren. Dus een gigantische mispeer zou ik met het belastinggeld niet maken. Ik kies dan misschien niet voor de goedkoopste offerte, maar wel voor de beste qua prijs/kwaliteitsverhouding. Ik hoef, vanwege mijn vaderlandsliefde, niet als ambtenaar onoirbaar gesmeerd en gefêteerd te worden. Ik blijf zodoende onkreukbaar en onomkoopbaar, en kies toch Ordina uit. Als Ordina dat zou weten van mij, dan zou het zelf ook schone handen houden. Los van het feit, dat ik niet van golfen en tennis houd. Vervoerd worden per helikopter en als V.I.P. in een ‘skybox’ zitten druist bovendien in tegen mijn nederige calvinistische gezindheid. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Ik zou me maar wat opgelaten voelen. En goed dineren kan ik van dat salaris altijd wel, maar dan met mijn vrouw. Maar ja, dat is dus, zoals gezegd, een gezindheid uit meer calvinistische tijden, toen de Nederlandse onderhandelaars bij de Vrede van Utrecht, de ‘heren van staat’, eenvoudig hun lunch gebruikten op de oever van de vaart waarover ze met hun trekschuit naar de vredesonderhandelingen onderweg waren.
Maar de doorsnee Nederlandse ambtenaar doet zijn werk nu eenmaal niet met een oranje hart. Of werk en geld binnen de Nederlandse economie blijven of naar Parijs of elders gaan zal hem een worst zijn. Ook al is de Rabobank al talloze jaren naar ieders tevredenheid de huisbankier voor het betalingsverkeer van het rijk, hij kiest toch liever voor de goedkopere bieding van de Royal Bank of Scotland, u weet wel, die bank die zijn zaakjes zo prima op orde had dat ze nu aan het Britse staatsinfuus ligt. Dat is pas eerlijk Europees aanbesteed, niet waar, rooien van de V.A.R.A. en de V.P.R.O.? Daarover zullen jullie natuurlijk nooit een kritische Zembla-uitzending maken, hè? Want die keuze voor de R.B.S. gaat tegen het Nederlandse belang in. Daarover is ‘Brussel’ immers wel tevreden. Het Nederlandse rijk heeft echt een keurige, objectieve keuze gemaakt, hoor, voor de R.B.S. en tegen de eigen Rabobank. We zijn weer het morele toonbeeld voor de rest van Europa, heel ethisch! We mogen trots zijn. Wedden dat de Franse overheid dit voorbeeld zal navolgen en t.g.t. zal kiezen voor bv. Deutsche Bank voor haar betalingsverkeer?

Op grond van het voorgaande heb ik de volgende aanbevelingen:
1) Uit de E.U. treden, om als Nederlandse overheid niet meer verplicht te zijn Europees aan te besteden, maar zelf weer te kunnen bepalen welke bedrijven je uitnodigt om een offerte uit te brengen (of al beginnen met het niet langer meer Europees aanbesteden voordat we er uitgetreden zijn: wie weet krijgen we dan een boete die we dan weer lekker inhouden op onze netto-betaling aan 'Brussel' waardoor we er hopelijk uitgetrapt worden);
2) Bij die aanbestedingen steevast Franse bedrijven (en bedrijven uit andere landen waarin eveneens aan staatssteun gedaan wordt) uitsluiten, zodat er tenminste een eerlijke concurrentiestrijd plaats kan vinden. Wij moeten geen kansen/orders willen geven aan bedrijven uit landen die staatssteun ontvangen. Dan zal een bedrijf als Ordina, om te kunnen overleven, zich ook niet langer genoopt zien om ambtenaren in de watten te leggen. Het helpt Ordina en andere Nederlandse bedrijven daarbij, om alleen ambtenaren met een oranje hart op sleutelposities te benoemen. Dan kunnen Nederlandse bedrijven de biedingenstrijd met vertrouwen tegemoet zien.

Ik heb gezegd,

De 29e van de louwmaand A.D. 2015.